کنترل تخم ریزی ملکه
یک تا دو روز پس از معرفی شاخون، ملکه متولد می‌شود و بلوغ ملکه حدود ۵ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. در مناطق معتدل، هفت‌روزگی بهترین زمان جفت‌گیری ملکه است. پس از جفت‌گیری ملکه و بازگشت به کندوچه جفت‌گیری، معمولاً دو تا چهار روز بعد از تخم ریزی ملکه آغاز می‌شود.
پرورش‌دهندگان ملکه حداکثر ۱۴ روز منتظر ملکه می‌مانند و در صورت عدم تخم ریزی ملکه معمولاً شاخون جدید به کندوچه معرفی می‌کنند، زیرا دیگر امیدی به بازگشت ملکه و تخم ریزی آن ندارند.
نتایج محققان نشان می‌دهد که ملکه‌ها در سن ۹ تا ۱۷ روزگی تخم ریزی خود را در کندوچه‌های جفت‌گیری شروع می‌کنند و میانگین سن تخم ریزی ملکه‌ها ۱۲/۶ روز بوده است. در مناطق جنوبی ایران تخم ریزی ملکه زودتر آغاز می‌شود که دلیل بلوغ سریع‌تر ملکه در شرایط آب و هوایی جنوب کشور است و باید این امر مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد.
با توجه به پر هزینه بودن مرحله جفت‌گیری، گاهی برای کاهش هزینه‌های این مرحله به جای معرفی شاخون، ملکه باکره به کندوچه‌ها معرفی می‌شود. این ملکه‌ها پس از تولد، برای مدتی در حدود ۵ روز در کلنی پرستار ملکه که حاوی شفیره، زنبور کارگر و عسل است نگهداری می‌شوند. معمولاً حدود ۱۰۰ ملکه را می‌توان در این کلنی‌ها نگهداری کرد و زنبورهای جوانی که به کندو اضافه می‌شوند تغذیه ملکه‌ها را به عهده می‌گیرند و دما و رطوبت کندو را تنظیم می‌کنند. سرانجام ملکه‌های باکره با قفس‌های معرفی همراه با شیرینی ملکه‌ای که مصرف آن در حدود ۴۸ ساعت طول می‌کشد به کندوچه جفت‌گیری معرفی می‌شوند.
در این روش زمان استفاده از نوکلئوس‌ها و کندوچه‌های جفت‌گیری به نصف زمان معمول تقلیل می‌یابد و ملکه‌های معرفی شده در نصف زمان معمول یعنی پس از شش تا هفت روز تخمریزی را آغاز می‌کنند و این امر در کاهش هزینه‌های تولید ملکه بسیار موثر است. در شرایط آب و هوایی شمال کشور و در بعضی زنبورستان‌های تحت پوشش طرح تا بیش از ۸۰% پذیرش ملکه‌های باکره معرفی شده با موفقیت انجام شده است. البته باید توجه داشت که معرفی شاخون به کندوهای جفت‌گیری، رایج‌ترین شکل تولید ملکه است، ولی گاهی با استفاده از این روش‌ها می‌کوشند تا هزینه تولید ملکه را کاهش دهند.
منبع : پرورش ملکه زنبور عسل ( دکتر غلامحسین طهماسبی )